یک کتاب بردار، یکی بیار
تدوین و ترجمه : اسماعیل بابائی
کتابخانههای رایگان کوچک چیست؟
کتابخانههای رایگان کوچک محلی است که در آن همسایه ها و عابرین کتاب های مورد علاقه خود در حوزه های مختلف به ویژه ادبیات و داستان را با یکدیگر مبادله می کنند. شکل اولیه متشکل از جعبه کتابی است که هر کس می تواند با گذاشتن یک یا دو کتاب ، کتابی را برای مطالعه بردارد.
مأموریت:
ارتقا دانش و عشق به خواندن با فراهم نمودن مبادلات رایگان کتاب در سراسر جهان
ایجاد حس اجتماعی با به اشتراک گذاشتن مهارتها، خلاقیت و دانش در بین نسلهای مختلف
استراتژیهای کلیدی:
-
ارتقاء مهارت مطالعه برای کودکان، ارتقا دانش برای بزرگسالان و کتابخانههای سراسر جهان
تعداد کتابخانههای رایگان کوچک در حال حاضر :
تا ژانویه 2015 بیش از 25000 کتابخانه کوچک رایگان در همه ایالتهای کشور آمریکا و بیش از 70 کشور به ثبت رسیده است.
سازمان:
کتابخانههای رایگان کوچک یک سازمان غیرانتفاعی و معاف از مالیات است که مأموریت دارد کودکان را به مطالعه و بزرگسالان را در سراسر جهان به ارتقای دانش ترغیب و تشویق نماید.
کتابخانههای رایگان کوچک سازههای دست ساز و دارای مجموعه کتابهایی هستند که توسط افراد در همه سنین و ذائقه و علاقه های متفاوت اهدا و به اشتراک گذاشتهشدهاند. بیشتر کتابخانههای رایگان کوچک در جلوی حیاطها، پارکها، باغها و هر مکان دیگری که دسترسی آسان به کتاب را برای افراد مختلف جامعه فراهم نماید قرار دادهشدهاند. کتابخانهها به گونه ساختهشدهاند که در برابر انواع وضعیت آب و هوایی سازگار و مقاوم بوده و گنجایش 20 تا 100 کتاب را دارند. تعدادی از سازه کتابخانهها در کافیشاپها ، در رستورانها و یا نزدیک آنها و مراکز اجتماعی قرار دادهشدهاند.
طراحی سازه این کتابخانهها که در ابتدا شبیه به مدرسه یک اتاقی و یا یک"خانه کتاب" بود، بهسرعت در طیف گستردهای از اندازه، شکل، تم و سایر ویژگیهای دیگر ارائه و ساخته شد. هرچند در بسیاری از مشاغل و ساختمانها طی سالیان گذشته قفسههای"یک کتاب بردار، یکی بیار" وجود داشته است؛ ولی ایده ایجاد شبکههای منحصربهفرد و سراسری با حمایت اجتماعی در سال 2010 شروع شد.
جنبش کتابخانههای رایگان کوچک:
بسیاری از مردم از ایده کتابخانههای رایگان کوچک استقبال کردند. به این دلیل که مؤسسان آن تصمیم به سازماندهی شبکه غیرانتفاعی گرفتند تا کانالهای ارتباطی مؤثرتر و حمایتی جهت فراهم نمودن امکان مطالعه برای عموم فراهم شود.
نظر عموم مردم در خصوص کتابخانههای رایگان کوچک:
کتابخانهها همهجا در دسترساند
کتابخانهها شبیه لانه پرندهها هستند.
کتابخانه نیاز به کارت عضویت ندارند، جریمه دیرکردی وجود ندارد، کسی از شما نمیخواهد که سکوت را رعایت کنید یا پچپچ نکنید و اینکه مهم نیست اگر کتاب را برنگردانید.
نقلقولها در خصوص کتابخانههای کوچک مطالعه:
مردم بیشتر از قبل همسایهها و عابران را میبینند.
آنها همانطور وقت بیشتری را برای آشنایی و مطالعه کتاب صرف میکنند، بیشتر از قبل با افراد مختلف نیز آشنا میشوند.
آنها ارزش مبادله رایگان کتاب را بهتر درک میکنند بهخصوص به دلیل اینکه تنوع و کیفیت کتابها آنها را بیشتر شگفتزده خواهد کرد.
مردم بهاندازهای که– و حتی بیشتر- علاقهمند به گرفتن کتاب هستند ، به اهدای کتاب نیز علاقهمند میشوند.
مشاغل محلی و کسبوکارهای کوچک گزارش میدهند که کتابخانههای رایگان کوچک به آنها در جذب و حفظ مشتریهایشان کمک شایانی کرده است.
صاحبان بنگاههای مشاوره املاک اذعان کردهاند که کتابخانهها (کوچک و بزرگ) تأثیر بسزایی بر خریداران مسکن داشته است به طوری که وجود کتابخانههای کوچک مطالعه بهعنوان یکی از ملاکهای اصلی انتخاب محله مناسب برای زندگی محسوب می شود.
اکثریت قریب به اتفاق کتابداران کتابخانههای عمومی و کتابخانههای مدارس بهطور کامل از ایده ، مفهوم و نقش کتابخانههای رایگان کوچک بهعنوان ابزارهای توسعهای موفقیت کتابخانه حمایت میکنند.
کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان از سنین و ذائقههای مختلف میتوانند در اهدا و گرفتن کتاب شرکت کنند. افراد با پسزمینههای مختلف اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی در این تلاش مردمی شرکت میکنند.
زوایای جدید جنبش کتابخانههای کوچک مطالعه
طراحان، صنعتگران وزنان، معماران و هنرمندان با ساخت سازههای کتابخانههای رایگان کوچک درواقع در حال خلق هنر جدید محلی در آمریکا هستند.
کتابخانههای رایگان کوچک در حال تبدیلشدن به محل تجمع مردم و راهنما به مناسبتهای مختلف هستند؛ اتفاقاتی از قبیل تورهای پیادهروی و دوچرخهسواری، تورهای ماشینسواری خانوادگی شهرهای کوچک و ...
کتابخانهها نقش مهمی بهعنوان ابزارهای توسعه و آموزشی برای فعالیتهای مدنی، اجتماعی و مسائل محیط زیستی ایفا میکنند.
ناشرین و مؤلفین از کتابخانههای رایگان کوچک بهعنوان محلی جهت معرفی و توزیع کتابهایشان استفاده میکنند.
سازمانهای ملی و محلی به کتابخانههای رایگان کوچک بهعنوان یک سرمایهگذاری خوب جهت نشان دادن مسئولیتهای اجتماعی نگاه میکنند و بخش از وظایف خود در قبال سازمان ، شرکا و مشتریان خود را در قالب این کتابخانهها ایفا میکنند.
کتابخانههای عمومی و کتابخانههای رایگان کوچک:
سیستمهای کتابخانهای کلانشهرها و همچنین انجمنهای ملی و استانی از کتابخانههای رایگان کوچک بهعنوان استراتژیهای توسعهای مؤثر حمایت میکنند. آنها اغلب برنامههای تحت عنوان " روز ساختن" دارند و در آن تورهای بازدید و نمایشگاه کتاب برای حمایت از همکاران کوچکتر خود در جوامع محلی و روستایی برگزار میکنند.
منبع:
این مطلب در 36آمین شماره ماهنامه الکترونیکی همآوا در فروردین 1394 به چاپ رسیده است.