ترجمه: اسماعیل بابایی
پنج نوآوری که نشان می‌دهد کتابخانه‌های محکوم‌به نابودی نیستند.
البته، عمر جستجوی کتاب و امانت گرفتن آن‌ها ممکن است که به‌آرامی در حال رسیدن به نقطه پایان باشد، اما ایده کتابخانه می‌تواند دچار تعدیل و تغییر شود تا اینکه محو شود و از بین برود. این پنج مکان دقیقاً در حال انجام چنین فرآیندی هستند.
زمانی که واحد "علم کتابخانه" را در دوران دبیرستان اخذ می شود، نخستین و ابتدایی‌ترین نوآوری که فراگرفته می شود، در رابطه با سیستم ده‌دهی دیویی است؛ سیستمی که در سال 1876 پدید آمد.
ولی کتابخانه‌ها علی‌رغم نام خود (که از کلمه liber که واژه‌ای لاتین و به معنای پوست درخت مشتق شده است)، مصرند که خود را به‌عنوان سرچشمه‌های نوآوری معرفی کنند. شگفت‌انگیزترین مسئله در این خصوص این است که تا حدودی این ادعا درست است.
بله، "جستجو" که کتابخانه‌ها بر مبنای آن به وجود آمده‌اند، کاملاً در تضاد با شیوه‌ای است که اطلاعات در اینترنت جستجو می‌شوند. اما با توجه به تهدید بالقوه‌ای که از سوی فضای مجازی مطرح است، کتابخانه‌های عمومی و خصوصی باید به‌سوی تجدیدنظر کردن در این خصوص که چگونه برای مردم دسترسی به اطلاعات و نه صرفاً به "درختان مرده" فراهم نمایند، سوق داده شوند. در اینجا به 5 نمونه از جالب‌توجه‌ترین نمونه‌ها اشاره می‌شود.
1-کتابخانه بی‌کتاب!
یک قاضی در بکسارکانتی در ایالت تگزاس امریکا با اعلام اینکه قصد دارد کتابخانه‌ای بدون هیچ کتابی بسازد موجی ایجاد کرد. در این کتابخانه هیچ‌گونه کتاب و منبع چاپی وجود نداشت و با تکنولوژی BiblioTech تعداد زیادی دستگاه‌های کتاب‌خوان الکترونیکی که منابع مختلف را در دسترس همه اعضا قرار می‌داد.
2-کتابخانه‌ها به‌عنوان مدارس
در یک نوآوری با درجه خلاقیت کمتر، سیستم کتابخانه عمومی بروکلین بخش از کتاب‌های چاپی را جابجا کرد تا راهی برای آنچه "اشتراکات اطلاعاتی" نامیده شد ایجاد کند. همه فضا مملو از کامپیوتر و یک استودیوی ضبط شد، ولی احتمالاً مهم‌ترین اتاق کلاس درس بود که در آنجا آن‌ها کلاس‌هایی در موضوعات مختلف با استفاده از ابزارهای الکترونیکی از نرم‌افزار Adobe Premiere تا کتاب‌خوان‌های الکترونیکی ارائه می‌کردند.
3-کتابخانه‌ها به‌عنوان فضا ساز
کتابخانه وست پورت از وابسته شدن صرف به اطلاعات دیجیتال انتزاعی راضی نبود. آن‌ها می‌خواستند مردم قادر به ساختن وسایل واقعی نمایند."فضا ساز " آن‌ها شامل پرینتر کاملاً کاربردی سه‌بعدی MakerBot می‌شود. دریکی از روزهای اخیر یکی از اعضا یک نمونه دریچه قلب ساخته است.
4-کتابخانه‌های Pop-Up
بوستون در حال تجربه کردن مدلی است که عمدتاً به نام "مغازه‌های Pop-Up " نکته کلیدی آن این است که کتابخانه‌ها شبیه ویترین کتابخانه‌ها هستند به این مفهوم که آن‌ها برای پیشرفت کردن نیاز دارند که محل تردد زیاد مراجعین باشند و همچنین محصولات خود را در معرض دید مراجعین و مخاطبین جدید قرار دهند. (بزرگ‌ترین ترس و نگرانی کتابخانه‌ها درواقع این است که مخاطبین خود را از دست بدهند.) اگر مردم به کتابخانه‌ها نیایند، باید کتابخانه را جایی که مردم هستند باید برد.
5-کتابخانه جنبش تسخیر خیابان وال‌استریت
تا زمانی که اشغال‌کنندگان از پارک زاکوتی اخراج شدند و کتاب‌ها مصادره شد، "کتابخانه مردم" اقدام به توزیع کتاب در بین افراد کرد تا آن‌ها همزمان که مجلات و شب‌نامه‌ها را با یکدیگر ردوبدل می‌کنند از زمان خود نیز استفاده بهینه نمایند. این کتابخانه موقت ، در سطح بالاتر از کتابخانه محلی است و مدل ساختاری باکیفیت پایین محسوب می‌شود، اما درس مهم‌تری که از آن می‌توان گرفت وجود این کتابخانه در چنین فضایی است. نشانم می‌دهد که به‌عنوان یکی از نهادهای مدنی شاید پیشنهاد می‌کند که کتابخانه‌های عمومی با قفسه‌های چوبی قدیمی هنوز هم یک نیاز اساس و پایه را برآورده می‌کنند.
منبع:
http://www.fastcoexist.com
